Samen liepen we door het zonovergoten Utrecht terug naar het station. Het was warm en broeierig. Niet alleen vanwege het weer. In de korte tijd dat we samen opliepen wisselden mijn mede-cursist en ik hartstochtelijk ideeën uit als ware het sterke verhalen over littekens. We hadden het over allerlei verschillende manieren om te verbinden, te co-creëren, en zelf te organiseren. Met grote ogen luisterden we naar elkaar terwijl vlak achter ons – bleek later – Merlijn Twaalfhoven, de aanstichter van onze ontmoeting liep. Ook op weg naar het station, ook druk aan het napraten met een cursist na het college van die middag. Ik zou hen later in de trein treffen. Een onderwerp in beide gesprekken was de toepassing van verhalen hierbij en hoe je dat organiseert. In beide gesprekken hadden we het over Theory U van Otto Scharmer en het U.Lab experiment – een heel krachtig en mooi instrument in het verspreiden van het ‘samen virus’. Via MITx kun je gratis deelnemen aan een U.Lab en ervaren hoe dit is. Wel samen doen natuurlijk!
De initiatieven van componist/dirigent Merlijn Twaalfhoven zijn ook zo’n instrument om het ‘samen’ te bevorderen. Hij wil een brug slaan tussen kunst, zelfstandige professionals, organisaties en maatschappelijke vragen. Hij gaf het college deze week in de reeks ‘Storytelling voor Duurzaamheid’.
"Hoe zou ik, in plaats van dat ik muziek voor de mensen maak, juist mijn vaardigheid in twijfelen en luisteren kunnen delen? Hoe kan ik niet de resultaten van het kunstenaarschap maar de kern, namelijk het stellen van vragen, het experimenteren en het niet-weten delen met jullie en vele anderen? Hoe kan ik ervoor zorgen dat we kunst niet meer zien als een product, museumstuk of beroepsgroep, maar als een manier om ons oordeel te vertragen en open te staan voor het vreemde en onbekende? En hoe geven we dit een plek in ons handelen, zodat iedereen actief kan werken aan de voorwaarde voor een duurzaamheidsrevolutie, een positieve transformatie van de samenleving, namelijk: vertrouwen en verbinding? Ik ben er nog niet uit, maar wilde graag hier en nu een de eerste stap zetten in het delen van mijn niet-weten, de kunst van de twijfel."
Uit de toespraak ‘Kunst als veranderkracht' van Merlijn Twaalfhoven.
Het college sloot perfect aan op dat van vorige week. Het belang van ’Ik weet het ook niet’ als grondhouding en van momentane verhalen die helpen in onzekere en kwetsbare situaties werd met dit college nog eens extra onderstreept. De samenvatting van zijn college kan ik het best uitdrukken in de vorm van een uitnodiging: ‘Laten we samen gaan spelen’. Een uiterst serieuze uitnodiging, maar wel een waarin spelvreugde als component centraal staat. Het is iets wat we moeten terugveroveren lijkt het wel terwijl het toch echt in overvloed aanwezig is. Zelf praat Merlijn over faalkracht (wat een prachtig woord!), over de schoonheid van imperfectie en het belang van een kleine en veilige omgeving om elkaars kwetsbaarheid als het ware te kunnen aanraken en zo grenzen te doorbreken. Hij spreekt samenvattend over de kunstenaars-mindset.
Een andere plek waar ik die mindset recent tegenkwam, was in een mooi stuk in de Groene, over het MaaM, het Museum van de Ander en het Elders Metropolis in Italië. Stel je voor, arme mensen van diverse afkomst betrekken een leegstaand fabrieksgebouw. Normaal worden ze er direct uitgezet maar wat gebeurt er hier? Een kleine ‘broederschapsrevolutie’: “een verbond van anarchisten, verschoppelingen, kunstenaars uit de hele wereld, en ook met het museumpubliek dat deze plek weet te vinden.” De plek is tot museum gemaakt, een bewoond museum welteverstaan. Zonder de kunstenaars zouden ze al lang zijn verjaagd. Het begon allemaal met een voorstel van Giorgio De Finis. Hij zag dat deze mensen werden behandeld als afval en stelde iets ‘fantastisch’ voor. “Laten we samen een raket bouwen en naar de maan vertrekken.” Hij maakte er een spel van en filmde het: Space Metropoliz. 'Het is een aanklacht natuurlijk, tegen de huidige geglobaliseerde wereld en het kapitalisme, een te machtige tegenstander die we niet frontaal kunnen bestrijden', stelt de Finis. “Wel kunnen we als een virus zijn dat zich vermenigvuldigt. Ik geloof in de kracht van het samen.” “In MaaM creëren wij het virus van het samen.”
Comentarios